
Современные проблемы интеллектуальных систем. Республиканская научно-практическая конференция. Джизак, 18-19 апреля 2025 г.
231
ISSIQXONANI BOSHQARISH VA NAZORAT QILISH ROBOT
PLATFORMASINI MODELLASHTIRISH
Karimov I.K.
Sharof Rashidov nomidagi Samarqand davlat universiteti
Anotatsiya:
Issiqxonadagi o‘zgarishlarni doimiy ravishda o‘rganish eng zarur vazifalardan
biridir. Agar issiqxona kichik bo‘lsa bitta ishchi kuchi yordamida uni nazorat qilishimiz mukin.
Lekin issiqxona katta bo‘lsa nazorat qilish va uni boshqarish ko‘p vaqt va inson resurslarini talab
qiladi. Issiqxonada ishlash nafaqat uni nazorat qilish balki bajarilishi kerak bo‘lgan muayyan
operatsiyalar ham mavjud, masalan: shamollatish, suv taqsimlash, yetilgan hosilni yig‘ish, zarar
kunandalarga qarshi kimyoviy vositalarni purkash va h.k. Bu ishlarni avtomatlshtirsh va
intelektual tahlil qilish uchun ushbu ishda issiqxona uchun agro robot manipulyatorining modeli
haqida so‘z yuritiladi.
Kalit so‘zlar:
agro robot, IoT, mikrokontrlollerlar, kamera.
МОДЕЛИРОВАНИЕ РОБОТИЗИРОВАННОЙ ПЛАТФОРМЫ ДЛЯ
УПРАВЛЕНИЯ И КОНТРОЛЯ ТЕПЛИЦЕЙ
Аннотация:
Одной из важнейших задач является постоянный мониторинг изменений
в теплице. Если теплица небольшая, мы можем управлять ею с помощью одного рабочего.
Но если теплица большая, то ее мониторинг и управление требуют много времени и
человеческих ресурсов. Работа в теплице подразумевает не только управление ею, но и
выполнение определенных операций, таких как: вентиляция, распределение воды, сбор
спелых культур, распыление химикатов против вредителей и т. д. Для автоматизации и
интеллектуального анализа этих задач в данной работе рассматривается модель
сельскохозяйственного робота-манипулятора для теплицы.
Ключевые слова:
агроробот, IoT, микроконтроллеры, камера
MODELING OF A ROBOT PLATFORM FOR GREENHOUSE
MANAGEMENT AND CONTROL
Abstract:
One of the most important tasks is to constantly monitor changes in the
greenhouse. If the greenhouse is small, we can manage it with one worker. But if the greenhouse
is large, then its monitoring and management require a lot of time and human resources. Working
in a greenhouse involves not only managing it, but also performing certain operations, such as:
ventilation, water distribution, harvesting ripe crops, spraying chemicals against pests, etc. To
automate and intelligently analyze these tasks, this paper considers a model of an agricultural
robotic manipulator for a greenhouse.
Key words:
agrorobot, IoT, microcontrollers, camera
Yer yuzida 8 milliarddan ortiq odam istiqomat qiladi va hisob-kitoblarga ko‘ra, 2050-yilga
borib aholi soni 10 milliard kishiga ko‘payadi (o‘sish 25 foiz). Qolaversa, O‘zbekistonda ham
o‘sish sur’ati ancha yuqori. Aholi sonining o‘sishi fermerlarni yuqori sifatli oziq-ovqatga o‘sib
borayotgan talabni qondirish uchun o‘z xo‘jaliklarini monitoring qilish va boshqarish usullarini
o‘zgartirishga chaqiradi (2050 yilgacha hozirgi oziq-ovqat ishlab chiqarish quvvatini ikki baravar
oshirishni talab qiladi), chunki ko‘proq odamlar gerbitsidlar va pestitsidlar qo‘shlmasidan

Современные проблемы интеллектуальных систем. Республиканская научно-практическая конференция. Джизак, 18-19 апреля 2025 г.
232
sog‘lomroq oziq-ovqat izlaydilar. Boshqa tomondan, global urbanizatsiya jarayoni qishloq
landshaftlarini shahar landshaftlariga aylantirmoqda, natijada 2050 yilga kelib aholining 68 foizi
shaharlarda yashaydi.
Natijada qishloq o‘jaligi maxsulotlarini ishlab chiqaruvchilari tobora kichikroq hududlarda
oziq-ovqat ishlab chiqarishning yangi usullarini izlamoqda. So‘nggi o‘n yil ichida butun dunyo
bo‘ylab ekin maydonlarining ulushi 2 foizga kamaydi. Sabzavotchilik bo‘yicha jahonda
yetakchilardan biri bo‘lgan O‘zbekistonda bu muammo ayniqsa dolzarbdir. Shu munosabat bilan
mahalliy qishloq xo‘jaligi avtomatlashtirilgan robotini yaratish dolzarb va muhim iqtisodiy
vazifadir. Ko‘pgina tahliliy maqolalar, tibbiy robototexnika bilan solishtirganda qishloq xo‘jaligi
robototexnikasida orqada ekanligini ko‘rastib o‘tmoqda. Bu holat robotlarning yuqori narxi va
uzoq vaqt o‘zini qoplash muddati bilan izohlanadi.
Agrar robortni yaratish uchun oldimizga qo‘yilgan asosiy vazifalar:
1.
Robotning mexatronik elemtlarini yaratish
2.
Robotni boshqarish dasturiy ta’minotini yaratish
3.
Kompyuterli ko‘rish dasturiy taminotini yaratish
Agrar
robotni
modellashtirishda
Компас 3Д dasturidan foydanilgan holda
modellashtirldi(1-rasm). Model asosiy ikki qisimdan iborat bo‘lib birinchi qismi platforma u
manipulyatorni yuqoriga va pastga harakatlanishni shuningdek aylanma harakatlanishini
taminlaydi. Ikkinchi qismi manipulyatordan iborat. Manipulyator oldinga, orqaga, yuqoriga va
pastga harakatlantirish mumkin. Manipulyatordan masaldan kelib chiqqan holda turli hil
elemnetlar qo‘shilishi mumkin masalan: hududni nazorat qilish vaqtida kamera,
zararkunandalarga qarshi kurashish vaqtida purkash elemntlari, hosilni yig‘ish jarayonida kesib
olish va ushlash elemntlari hamda boshqa elemtlarni joylashitirsh imkoniyatiga ega bo‘lib bu
robotning modulli texnologiyadan samarali foydanilishini ko‘rsatib beradi. Har bir element
qo‘yilgan masalaga qarab o‘zgaradi va bir biriga halaqit bermaydi.
1-rasm. Platformaning 3D modeli
Issiqxonani nazorat qilish uchun robot platformasinimg 3d modeli yaratildi va qolgan
qisimlari ham yaratish va model asosida real robotni yaratish ishlari olib borilmoqda. Kelajkda
ushbu robotning qolgan qisimlarini modellashtirib so‘ngra yig‘ish orqali zamonaviy, qulay
narxdagi, qishloq xo‘jaligidagi jarayonlarni avtomatlashtirishga yordam beruvchi robortni
yaratishdir.

Современные проблемы интеллектуальных систем. Республиканская научно-практическая конференция. Джизак, 18-19 апреля 2025 г.
233
Adabiyotlar ro‘yxati
1.Islom Karimov, Evgeny Borzenko “Study of Geometric Capabilities of Agrarian Robotʼs
Original Model” AIP Conf. Proc. 3244, 060033 (2024).
2.R.Sureshkumar, R.Pathamuthu, “Android mobile phone controlled robot using internet of
things”, International Journal of Pure and Applied Mathematics, Volume 118 No. 5 2018, 1031-
1035.
3.Ullas S., Saiprasad, Shravankumar, Veerabhadra K., “Green House Monitoring and
Controlling Using Android Mobile App”, International Journal of Combined Research &
Development (IJCRD) eISSN:2321-225X, pISSN:2321-2241 Volume: 5; Issue: 5; May -2016.
ИНТЕГРАЦИЯ ТЕХНОЛОГИЙ ИСКУССТВЕННОГО ИНТЕЛЛЕКТА В
ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫЙ ПРОЦЕСС
Медведева Ольга Анатольевна
Кандидат наук, доцент кафедры информационных систем Института компьютерных
наук и технологий КФУ
Аннотация.
В статье рассматриваются ключевые аспекты внедрения искусственного
интеллекта в образовательный процесс. На примере разработки онлайн-курса по базам
данных показано практическое применение искусственного интеллекта: генерация
материала, автоматическая проверка заданий, чат-бот и др. Особое внимание уделяется
роли искусственного интеллекта, как инструмента поддержки для преподавания.
Ключевые слова:
образование, искусственный интеллект, адаптивное обучение,
персонализация, цифровизация.
INTEGRATION OF ARTIFICIAL INTELLIGENCE TECHNOLOGIES INTO
THE EDUCATIONAL PROCESS
Abstract.
The article discusses key aspects of the implementation of artificial intelligence
in the educational process. Using the example of developing an online course on databases, the
practical application of artificial intelligence is shown: material generation, automatic checking of
assignments, chatbot, etc. Particular attention is paid to the role of artificial intelligence as a
support tool for teaching.
Keywords:
education, artificial intelligence, adaptive learning, personalization,
digitalization.
Внедрение искусственного интеллекта в образовательный процесс является
комплексной задачей, которая требует тщательного планирования, серьезного подхода и
разработки эффективной стратегии для интеграции, чтобы максимизировать преимущества
новых технологий и минимизировать возможные риски [1]. Основными аспектами
применения искусственного интеллекта в образовании является автоматизация обучения,
индивидуализированный подход к образовательному процессу, анализ данных для
предоставления персонализированной обратной связи, создание интеллектуальных
образовательных сред и др. В преподавательской деятельности искусственный интеллект
наиболее эффективен в задачах, связанных с обработкой больших объемов данных, для
персонализации и автоматизации процессов [2]. Например, при создании учебных
материалов, проверке домашних заданий, анализе успеваемости студентов и т.д.