Dermoskopik diagnostika tizimining Laravel va Django frameworklari integratsiyasiga asoslangan infratuzilmasi

Mualliflar

  • Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti
  • Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti
  • Berdaq nomidagi Qoraqalpoq davlat universiteti

Annotasiya

Ushbu maqolada dennoskopik tasvirlar asosida teri saratonlarini, xususan melanomani avtomatik aniqlashga ixtisoslashgan axborot tizimining infratuzilmasi taklif etilgan. Tizim arxitekturasi Laravel va Django freymvorklarining RESTful API orqali integratsiyasiga asoslangan bo‘lib, modulli va moslashuvchan tuzilishda yaratilgan. Maqolada tizimning texnologik afzalliklari, funktsional imkoniyatlari va tibbiy amaliyotda qo'llash samaradorligi tahlil qilingan.

Kalit so‘zlar:

dermoskopik tasvir melanoma axborot tizimi Laravel Django sun’iy intellekt

Muallif tarjimai holi

Batirbek Samandarov,
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti
doktoranti
Go‘zal Gulmirzaeva,
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti
doktoranti
Jamshid Rajabov,
Berdaq nomidagi Qoraqalpoq davlat universiteti
magistranti

background image

Современные проблемы интеллектуальных систем. Республиканская научно-практическая конференция. Джизак, 18-19 апреля 2025 г.

224

Улучшение интерпретируемости моделей с использованием методов SHAP или

LIME, чтобы сделать результаты понятными для менеджеров без технической подготовки.

Выводы

Машинное обучение зарекомендовало себя как ключевой инструмент трансформации

бизнес-процессов, обеспечивая автоматизацию, точность и эффективность. Разработанное
программное решение на основе ML демонстрирует практическую применимость в
реальных сценариях, таких как логистика и электронная коммерция, с количественными
улучшениями в виде сокращения издержек на 15–20% и ускорения операций на 22–25%.
Теоретические основы и методология, представленные в работе, создают базу для
дальнейшего масштабирования подхода.

В эпоху цифровой экономики ML становится не просто технологическим трендом, а

стратегическим активом, позволяющим компаниям адаптироваться к изменениям, снижать
риски и достигать устойчивого роста. Перспективы дальнейшего развития включают
расширение функционала и адаптацию к новым вызовам, что подтверждает актуальность и
значимость данного направления исследований.

Список литературы

1.

IDC.

Data Age 2025: The Digitization of the World

. 2018.

2.

Bishop, C. M.

Pattern Recognition and Machine Learning

. Springer, 2006.

3.

Hastie, T., Tibshirani, R., Friedman, J.

The Elements of Statistical Learning

. Springer,

2009.

4.

Goodfellow, I., Bengio, Y., Courville, A.

Deep Learning

. MIT Press, 2016.

5.

Géron, A.

Hands-On Machine Learning with Scikit-Learn, Keras, and TensorFlow

.

O‘Reilly Media, 2019.

DERMOSKOPIK DIAGNOSTIKA TIZIMINING LARAVEL VA DJANGO

FRAMEWORKLARI INTEGRATSIYASIGA ASOSLANGAN INFRATUZILMASI

Samandarov Batirbek Satimovich

Toshkent axborot texnologiyalari universiteti doktoranti

batirbeksamandarov@gmail.com

Gulmirzaeva Go‘zal Alisher qizi

Toshkent axborot texnologiyalari universiteti doktoranti

gozzalgulmirzayeva55@gmail.com

Rajabov Jamshid Akbarali o‘g‘li,

Berdaq nomidagi Qoraqalpoq davlat universiteti magistranti

rajabovjamshid2106@gmail.com

Annotatsiya

: Ushbu maqolada dermoskopik tasvirlar asosida teri saratonlarini, xususan

melanomani avtomatik aniqlashga ixtisoslashgan axborot tizimining infratuzilmasi taklif etilgan.
Tizim arxitekturasi Laravel va Django freymvorklarining RESTful API orqali integratsiyasiga
asoslangan bo‘lib, modulli va moslashuvchan tuzilishda yaratilgan. Maqolada tizimning
texnologik afzalliklari, funktsional imkoniyatlari va tibbiy amaliyotda qo‘llash samaradorligi tahlil
qilingan.

Kalit so‘zlar

: dermoskopik tasvir, melanoma, axborot tizimi, Laravel, Django, sun’iy

intellekt


background image

Современные проблемы интеллектуальных систем. Республиканская научно-практическая конференция. Джизак, 18-19 апреля 2025 г.

225

ИНФРАСТРУКТУРА СИСТЕМЫ ДЕРМАСКОПИЧЕСКОЙ ДИАГНОСТИКИ

НА ОСНОВЕ ИНТЕГРАЦИИ ФРЕЙМВОРКОВ LARAVEL И DJANGO

Аннотация:

В статье предлагается информационная система, предназначенная для

автоматического распознавания кожных заболеваний, в частности меланомы, на основе
дермоскопических изображений. Архитектура системы построена на интеграции
фреймворков Laravel и Django через RESTful API и реализована в модульной и
масштабируемой структуре. В статье проанализированы технологические преимущества,
функциональные возможности и эффективность применения в медицинской практике.

Ключевые слова:

дермоскопическое изображение, меланома, информационная

система, Laravel, Django, искусственный интеллект.

THE INFRASTRUCTURE OF THE DERMOSCOPIC DIAGNOSTIC SYSTEM

BASED ON THE INTEGRATION OF LARAVEL AND DJANGO FRAMEWORKS

Annotation:

This article proposes an information system specialized in the automatic

detection of skin diseases, particularly melanoma, based on dermoscopic images. The system
architecture is built on the integration of Laravel and Django frameworks through a RESTful API
and is designed with a modular and scalable structure. The paper analyzes the technological
advantages, functional capabilities, and practical applicability of the system in medical
diagnostics.

Keywords:

dermoscopic image, melanoma, information system, Laravel, Django, artificial

intelligence.

So‘nggi yillarda tibbiyot sohasida raqamli texnologiyalarning jadal rivojlanishi, xususan

sun’iy intellekt va komp`yuterlashtirilgan tahlil vositalarining joriy etilishi, kasalliklarni erta
aniqlash imkoniyatlarini sezilarli darajada oshirmoqda [1]. Shu nuqtai nazardan, dermatologik
kasalliklarni, ayniqsa teri saratonlarini erta aniqlashda dermoskopik tasvirlardan foydalanish
muhim ahamiyat kasb etmoqda [2]. Teri saratonining eng xavfli turi melanoma hisoblanadi. U
dunyodagi eng keng tarqalgan saraton turlari orasida to‘qqizinchi o‘rinda turadi. Har yili 132 000
dan ortiq kishi ushbu kasallikka chalinadi [3].

Dermoskopik tasvirlarni tahlil qilish va diagnostika jarayonini avtomatlashtirish [4], yuqori

aniqlikka ega, moslashuvchan va ishonchli axborot tizimlarini qurishni talab etadi. Bu kabi
tizimlarni shakllantirishda turli freymvorklar va texnologiyalarning afzalliklaridan samarali
foydalanish masalasi dolzarb sanalib, ayniqsa, veb-ilovalarda tezkor va interaktiv foydalanuvchi
interfeysini ta’minlashda Laravel (PHP asosida) freymvorki keng qo‘llanilmoqda [5]. Shu bilan
birga, tasvirni qayta ishlash, sun’iy neyron tarmoqlar asosida tahlil qilish va mashinali o‘qitish
algoritmlarini joriy qilishda Django (Python asosida) freymvorki katta imkoniyatlarga ega.
Mazkur freymvorklarni integratsiya qilish orqali dermoskopik diagnostika tizimining
samaradorligini, modulli tuzilishini va moslashuvchanligini ta’minlash mumkin bo‘ladi.

Shulardan kelib chiqib, ushbu maqolada dermoskopik tasvirlarni qayta ishlash va tahlil

qilishga ixtisoslashgan axborot tizimining Laravel va Django freymvorklari asosidagi
integratsiyalashgan infratuzilmasi loyihalashtirish masalasi qarab chiqladi. Tizim arxitekturasi,
modullar aro aloqalar, RESTful API orqali ma’lumotlar almashinuvi, sun’iy intellekt yordamida
tahlil jarayoni, hamda amaldagi texnik talablar asosida uning samaradorligi tahlil qilinadi. Shu
bilan birga, bunday integratsiyaning ilmiy-amaliy ahamiyati, tibbiy sohada qo‘llanish
imkoniyatlari va kelgusidagi rivojlanish yo‘nalishlari ham tadqiq qilinadi.

So‘nggi yillarda sun’iy intellekt texnologiyalarining jadal rivojlanishi, ayniqsa komp`yuterli

ko‘rish va aniqlash usullarining samaradorligi, tibbiyot sohasida diagnostika jarayonlarini


background image

Современные проблемы интеллектуальных систем. Республиканская научно-практическая конференция. Джизак, 18-19 апреля 2025 г.

226

avtomatlashtirish imkoniyatlarini kengaytirmoqda. Teri kasalliklari, xususan melanoma kabi
xatarli shishlar uchun dermoskopik tasvirlar asosida aniq tashxis qo‘yish muammosi zamonaviy
axborot tizimlari orqali yechim topmoqda. Ushbu maqolada taklif etilayotgan axborot tizimi
Laravel va Django freymvorklarining RESTful API orqali integratsiyasi asosida qurilgan bo‘lib,
u modulli, moslashuvchan va foydalanuvchi uchun qulay infratuzilmani yaratishni ko‘zda tutadi.

Loyihalashtirilayotgan tizim tuzilishi jihatdan ikkita asosiy tarkibiy qismdan iborat:

Laravel asosidagi veb-ilova;

Django asosidagi tahlil moduli.

Laravel freymvorki ushbu tizimda boshqaruv markazi sifatida, ya’ni foydalanuvchi

interfeysi, autentifikatsiya, sessiya boshqaruvi va REST API Gateway vazifalarini bajaradi. Ushbu
qism orqali shifokorlar va foydalanuvchilar bemor ma’lumotlarini yuklaydilar, dermoskopik
tasvirlarni serverga jo‘natadilar, hamda tahlil natijalarini ko‘rishlari mumkin bo‘ladi.

Tizimning intellektual tahlil qismi Django freymvorkida Python asosida qurilgan bo‘lib,

unda tasvirlarni qayta ishlash va saraton belgilariga oid anomaliyalarni aniqlash uchun
TensorFlow asosida o‘qitilgan CNN (Convolutional Neural Network) modellaridan foydalaniladi.
Django serveri RESTful API orqali tasvirlarni qabul qiladi, ularni masshtablash va normalizatsiya
qilish kabi oldindan ishlov berish jarayonlaridan o‘tkazadi va keyingi bosqichda neyron tarmoqka
uzatadi. Model ma’lumotni tahlil qilib, natijani JSON shaklida Laravel API’siga qayta jo‘natadi.

Ma’lumotlarni saqlash infratuzilmasi ham aniq funktsionalga ega bo‘lib, MySQL

ma’lumotlar bazasi orqali bemorlarning shaxsiy ma’lumotlari, tashxis natijalari va vaqt belgilarini
saqlash amalga oshiriladi. Tizimdagi modullar quyidagicha taqsimlanadi:

Modul

Freymvork

Vazifa

Foydalanuvchi paneli

Laravel

Autentifikatsiya, rolga asoslangan kirish

Tasvirni yuklash

Laravel

Rasmlarni qabul qilish, fayl tizimiga

saqlash

ML modeli orqali tahlil

Django

CNN yordamida tasvirlarni tahlil qilish

API orqali integratsiya

REST API (Laravel ↔

Django)

Ikki freymvork o‘rtasida ma’lumot

almashinuvi

Tahlil natijalarini

ko‘rsatish

Laravel

HTML/CSS/JS orqali vizualizatsiya



background image

Современные проблемы интеллектуальных систем. Республиканская научно-практическая конференция. Джизак, 18-19 апреля 2025 г.

227

1-rasm. LARAVEL va DJANGO frameworklari integratsiyasiga asoslangan

infratuzilma

Bu kabi modulli arxitektura bir nechta muhim ilmiy va amaliy afzalliklarga ega:

Moslashuvchanlik imkoniyati

– veb-interfeys va tahlil modullari alohida serverlarda

ishlash mumkin, bu esa tizim yuklamasiga qarab dinamik moslashishni ta’minlaydi;

Texnologik ixtisoslashuv

– Laravel veb- ishlanma uchun, Django esa analitik tahlil uchun

maxsus moslashgan – bu barcha komponentlarning samaradorligini oshiradi;

Qulay API integratsiya

– RESTful aloqalar orqali ma’lumotlar oqimi avtomatik

boshqariladi, bu tizimlar orasidagi bog‘liqlikni optimallashtiradi;

Tashxis aniqligini oshirish

– TensorFlowda o‘qitilgan CNN modellari tasvirdagi

patologiyalarni yuqori aniqlik bilan aniqlash imkonini beradi, bu esa shifokorlarning ishini
yengillashtiradi va inson xatolarini kamaytiradi.

Umumiy xulosa qilib aytganda, dermoskopik tasvirlarni qayta ishlashda Laravel va

Django‘ning REST API orqali integratsiyasiga asoslangan infratuzilma, axborot texnologiyalarini
tibbiyot amaliyotiga samarali joriy etishga xizmat qiluvchi muhim yechim hisoblanadi. Ushbu
yondashuv kelgusida boshqa sohalarda ham (radiologiya, patologiya, oftal`mologiya va h.k.)
analog tizimlar yaratish uchun metodologik asos bo‘la oladi.

Adabiyotlar ro‘yxati

1. Nishanov, A., Djuraevb, G., Khasanova, M., Saparov, S., & Zaripov, F. (2023). Algorithm

of diagnostics of medical datas based on symptom complexes. In A. Gibadullin & S. Sadullozoda
(Eds.), 2nd International Conference on Computer Applications for Management and Sustainable


background image

Современные проблемы интеллектуальных систем. Республиканская научно-практическая конференция. Джизак, 18-19 апреля 2025 г.

228

Development of Production and Industry (CMSD-II-2022) (p. 34). Computer Applications for
Management and Sustainable Development of Production and Industry (CMSD2022). SPIE.

2. Nishanov, A., Mamajanov, R., Xaydarov, S., & Mengturayev, F. (2025). Saraton

kasalliklarini erta aniqlashning muhimligi va zamonavaiy texnologiyalarga asoslangan usul va
algoritmlari. Digital Transformation and Artificial Intelligence, 3(1), 110–117

3. FWHO | Ultraviolet Radiation. Accessed: Dec. 11, 2019. [Online]. Available:

http://www.who.int/uv/faq/skincancer/en/index1.html.

4. Samandarov, B., & Tajibaev, S. Zamonaviy tibbiyot axborot tizimlari uchun jarayon

modellarini loyihalash masalasi. Digital Transformation and Artificial Intelligence. 2024, 2(1),
176–181.

5. Самандаров Б.С., Нуруллаев Ж.А. Дастурий воситаларни web иловалар

кўринишида ишлаб чиқишнинг аҳамияти // «Ахборот коммуникация технологиялари ва
дастурий таъминот яратишда инновацион ғоялар» Республика илмий-техник анжумани.
Самарқанд-2019. –Б. 50-52.

METHODOLOGICAL BASIS OF STATISTICAL RESEARCH OF SMALL

BUSINESS ACTIVITY IN JIZZAKH REGION

Arzikulov Otabek Ali oʻgʻli

Associate Professor, Jizzakh Polytechnic Institute

Mamatkulov Zafar Abdusaidovich

Master, Jizzakh SAMBHRAM university

zafarmamatkulov.a@mail.ru


Abstract:

the article describes the state of development of small business and private

entrepreneurship and the factors affecting it, the socio-economic aspects of the development of the
sector and the evaluation of structural changes.

Key words:

small business, entrepreneurship, statistical analysis, creation coefficient,

export potential, statistical methods, statistical evaluation.

JIZZAX VILOYATIDA KICHIK BIZNES FAOLIYATINI STATISTIK TADQIQ

QILISHNING USLUBIY ASOSLARI

Annotatsiya:

Maqolada kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish holati va unga

ta’sir etuvchi omillar, tarmoq rivojlanishining ijtimoiy-iqtisodiy jihatlari va tarkibiy o‘zgarishlarga
baho berilgan.

Tayanch so‘zlar:

kichik biznes, tadbirkorlik, statistik tahlil, yaratish koeffitsienti, eksport

salohiyati, statistik usullar, statistik baholash.

МЕТОДОЛОГИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ СТАТИСТИЧЕСКОГО

ИССЛЕДОВАНИЯ АКТИВНОСТИ МАЛОГО БИЗНЕСА В ДЖИЗАКСКОЙ

ОБЛАСТИ

Аннотация:

В статье описано состояние развития малого бизнеса и частного

предпринимательства и факторы, влияющие на него, социально-экономические аспекты
развития отрасли и оценка структурных изменений.

Ключевые слова:

малый бизнес, предпринимательство, статистический анализ,

коэффициент создания, экспортный потенциал, статистические методы, статистическая
оценка.

Bibliografik manbalar

Nishanov, A., Djuraevb, G., Khasanova, M., Saparov, S., & Zaripov, F. (2023). Algorithm of diagnostics of medical datas based on symptom complexes. In A. Gibadullin & S. Sadullozoda (Eds.), 2nd International Conference on Computer Applications for Management and Sustainable Development of Production and Industry (CMSD-II-2022) (p. 34). Computer Applications for Management and Sustainable Development of Production and Industry (CMSD2022). SPIE.

Nishanov, A., Mamajanov, R., Xaydarov, S., & Mengturayev, F. (2025). Saraton kasalliklarini erta aniqlashning muhimligi va zamonavaiy texnologiyalarga asoslangan usul va algoritmlari. Digital Transformation and Artificial Intelligence, 3(1), 110-117

FWHO I Ultraviolet Radiation. Accessed: Dec. 11, 2019. [Online]. Available: http://www.who.int/uv/faq/skincancer/en/index 1 .html.

Samandarov, B., & Tajibaev, S. Zamonaviy tibbiyot axborot tizimlari uchun jarayon modellarini loyihalash masalasi. Digital Transformation and Artificial Intelligence. 2024, 2(1), 176-181.

Самандаров Б.С., Нуруллаев Ж.A. Дастурий воситаларни web иловалар кўринишида ишлаб чиқишнинг ахамияти // «Ахборот коммуникация технологиялари ва дастурий таъминот яратишда инновацион ғоялар» Республика илмий-техник анжумани. Самарқанд-2019.-Б. 50-52.

Yuklashlar

Nashr qilingan

Qanday qilib iqtibos keltirish kerak

Samandarov, B., Gulmirzaeva, G., & Rajabov, J. (2025). Dermoskopik diagnostika tizimining Laravel va Django frameworklari integratsiyasiga asoslangan infratuzilmasi . Современные проблемы интеллектуальных систем, 1(2), 224-228. https://inconference.uz/index.php/cpis/article/view/103

Nashr

Bo'lim

Статьи

Sahifalar

224-228

##stats.views##

0

##plugins.themes.default.displayStats.downloads##

0
##plugins.themes.default.displayStats.noStats##

Муаллифнинг (муаллифоарнинг) энг кўп ўқилган мақолалари

Tegishli maqolalar

Bundan tashqari, ushbu maqola uchun shunga o'xshash maqolalar uchun kengaytirilgan qidiruvni boshlang mumkin.