
Современные проблемы интеллектуальных систем. Республиканская научно-практическая конференция. Джизак, 18-19 апреля 2025 г.
32
более глубокому пониманию предмета, поскольку материал представлен в наиболее
подходящем и понятном виде. Персонализированное обучение, основанное на ИИ, также
способствует развитию критического мышления и аналитических навыков студентов,
поскольку система может задавать сложные вопросы или предлагать задания на основе
текущего уровня знаний учащегося.
В дополнение к персонализации обучения, ИИ играет ключевую роль в автоматизации
административных и управленческих задач в учебных заведениях. Системы, основанные на
ИИ, могут автоматически управлять расписаниями, организовывать экзаменационные
процедуры и обрабатывать академические записи, что значительно снижает нагрузку на
преподавательский и административный персонал и позволяет им сосредоточиться на
прямых образовательных функциях.
Выводы. Практическое применение цифровых технологий и искусственного
интеллекта в высшем образовании не только оптимизирует учебный процесс, делая его
более гибким и доступным, но и способствует формированию устойчивых образовательных
экосистем, способных адаптироваться к динамическим требованиям современного
образовательного и профессионального мира [3, 57].
Основным направлением в создании устойчивых экосистем в высшем образовании
является интеграция учебного процесса с современными информационными системами [2,
364]. Такие системы позволяют не только оптимизировать управление ресурсами учебного
заведения, но и значительно повышают уровень взаимодействия между студентами и
преподавателями. Кроме того, использование инструментов искусственного интеллекта для
анализа научных данных способствует развитию исследовательских проектов, повышая
качество и конкурентоспособность образовательных услуг [1, 47].
Интеграция цифровых технологий и искусственного интеллекта в систему высшего
образования открывает новые горизонты для создания устойчивых и эффективно
функционирующих экосистем. Эти технологии не только способствуют повышению
качества образования, но и обеспечивают его доступность и адаптивность к меняющимся
условиям современного мира, что является залогом успешного развития учебных заведений
в долгосрочной перспективе.
Список литературы
1.
Генеративный искусственный интеллект в образовании: дискуссии и прогнозы / Л.
В. Константинова, В. В. Ворожихин, А. М. Петров [и др.] // Открытое образование. – 2023.
– Т. 27, № 2. – С. 36, 38, 47. – DOI 10.21686/1818-4243-2023-2-36-48. – EDN VPMIZK.
2.
Круглов, Д. В. Цифровая платформа как инструмент оптимизации бизнес-
процессов вуза и внешних партнеров / Д. В. Круглов, В. Е. Ляшенко // Лидерство и
менеджмент. – 2025. – Т. 12, № 2. – С. 360, 364. – DOI 10.18334/lim.12.2.122536
3.
Кузьминов Я. И., Юдкевич М. М. Университеты в России: как это работает/ Я. И.
Кузьминов, М. М. Юдкевич ; Нац. исслед. ун-т «Высшая школа экономики». - М.: Изд. дом
Высшей школы экономики, 2021. — С. 57.
OLIY TA’LIM MUASSASALARIDA TA’LIMNING SIFATI VA TARBIYAVIY
AHAMIYATINI OSHIRISHGA YO‘NALTIRILGAN TA’LIM
TEXNOLOGIYALARIDAN FOYDALANISHNI TAKOMILLASHTIRISH
Abdurazaqova Sojida Raxmat qizi
Jizzax davlat pedagogika universiteti stajor-doktaranti

Современные проблемы интеллектуальных систем. Республиканская научно-практическая конференция. Джизак, 18-19 апреля 2025 г.
33
Xasanov Zafar Shavkat o‘g‘li
Jizzax davlat pedagogika universiteti tayanch-doktaranti
Annotatsiya:
Mazkur maqola oliy ta’lim muassasalarida ta’lim sifatini oshirish va
tarbiyaviy ahamiyatni yaxshilashga qaratilgan zamonaviy ta’lim texnologiyalarining amaliyotga
tatbiq etilishi masalalariga bag‘ishlangan. Maqolada oliy ta’lim texnologiyalarining roli,
samaradorligi, ta’lim muassasalarida ularni qo‘llash jarayonidagi muammolar va imkoniyatlar
tahlil qilinadi. Shuningdek, oliy ta’lim tizimini innovatsion texnologiyalar bilan boyitish, ta’lim
metodlarini takomillashtirish takliflari hamda tavsiyalari keltirib o‘tiladi. Ushbu maqola oliy
ta’lim sohasidagi pedagogik jarayonlarni yanada sifatli va samarali tashkil etishda amaliy
tavsiyalar berishga intiladi.
Kalit so‘zlar:
ta’lim texnologiyalari, ta’lim sifatini oshirish, tarbiyaviy ahamiyat,
innovatsion metodlar, oliy ta’lim tizimini rivojlantirish, innovatsion texnologiyalar.
СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ
ТЕХНОЛОГИЙ В ВЫСШИХ УЧЕБНЫХ ЗАВЕДЕНИЯХ, НАПРАВЛЕННЫХ НА
ПОВЫШЕНИЕ КАЧЕСТВА И ВОСПИТАТЕЛЬНОЙ ЗНАЧИМОСТИ
ОБРАЗОВАНИЯ
Аннотация:
Настоящая статья посвящена вопросам применения современных
образовательных технологий, направленных на повышение качества образования и
улучшение его воспитательной значимости в высших учебных заведениях.
Рассматриваются роль, эффективность и проблемы внедрения этих технологий в учебных
заведениях. В статье приведены рекомендации и предложения по обогащению системы
высшего образования инновационными технологиями, улучшению методов преподавания
и усилению их воспитательных функций. Цель статьи - предоставить практические
рекомендации для более эффективной и качественной организации педагогических
процессов в высшем образовании.
Ключевые слова
: Образовательные технологии, повышение качества образования,
воспитательная значимость, инновационные методы, развитие системы высшего
образования, инновационные технологии.
IMPROVING THE USE OF EDUCATIONAL TECHNOLOGIES IN HIGHER
EDUCATION INSTITUTIONS AIMED AT IMPROVING THE QUALITY AND
EDUCATIONAL SIGNIFICANCE OF EDUCATION
Annotation:
This article is dedicated to the application of modern educational technologies
aimed at improving the quality of education and enhancing its educational significance in higher
education institutions. The role, effectiveness, and challenges of implementing these technologies
within educational institutions are analyzed. The article provides recommendations and
suggestions for enriching the higher education system with innovative technologies, improving
teaching methods, and enhancing their educational functions. This article aims to provide practical
recommendations for organizing pedagogical processes in higher education more efficiently and
effectively.
Keywords
: educational technologies, quality improvement of education, educational
significance, innovative methods, development of the higher education system, innovative
technologies.

Современные проблемы интеллектуальных систем. Республиканская научно-практическая конференция. Джизак, 18-19 апреля 2025 г.
34
Kirish. Oliy ta’lim tizimi rivojlanishining asosiy yo‘nalishlaridan biri ta’limning sifatini
oshirish va tarbiyaviy ahamiyatini kuchaytirish ekanligi ma’lum. Bugungi kunda ta’lim
jarayonining samaradorligini oshirishda texnologiyalarning roli juda katta bo‘lmoqda. Ta’lim
texnologiyalari o‘quvchilarga nafaqat zamonaviy bilimlarni o‘rganish imkoniyatini beradi, balki,
ularning fikrlash va ijodiy yondashuvlarini rivojlantiradi. Oliy ta’lim muassasalarida ta’lim sifatini
oshirish va tarbiyaviy ahamiyatni kuchaytirishda esa ko‘rib turganimizdek ta’lim texnologiyalarini
samarali qo‘llash zarurati tobora ortib bormoqda.
Ta’lim texnologiyalarining turlari va ularning ta’limda qo‘llanilishi haqida fikr yuritar
ekanmiz, zamonaviy ta’lim texnologiyalarining bir necha turini ko‘rishimiz mumkin. Ular o‘quv
jarayonini yanada interaktiv, samarali hamda qiziqarli qilib borish uchun qo‘llaniladi. Quyidagi
jadvalda ba’zi ta’lim texnologiyalari turlari, ularning ta’lim jarayonida qanday qo‘llanishi xaqida
ko‘rishimiz mumkin bo‘ladi:
Ta’lim
texnologiyasi
Ta’riflari
Qo‘llanilishi
Masofaviy o‘qitish
Ta’limning masofadan olib
borilishi
Zoom, Google Classroom, Moodle kabi
platformalar orqali o‘qitish
Interaktiv darslar
O‘quvchilarning faol ishtirokini
ta’minlash
Elektron ta’lim platformalarida
interaktiv testlar, viktorinalar,
muhokamalar
Virtual reallik
(VR)
Ta’limda 3D va virtual
muhitlardan foydalanish
Tibbiyot, arxitektura kabi sohalarda
amaliyot o‘rganish uchun VR
texnologiyasini qo‘llash
Kengaytirilgan
reallik (AR)
Ma’lumotlarning real va virtual
dunyo o‘rtasida uyg‘unlashishi
O‘quv resurslarida 3D modellar va
diagrammalarni qo‘llash
Simulyatsiyalar
Haqiqiy hayotdagi vaziyatlarni
virtual muhitda ko‘rsatish
Kimyo, biologiya, fizika kabi fanlarda
laboratoriya tajribalari
Masofaviy o‘qitish orqali, masalan, “Coursera” va “Khan Academy” kabi onlayn
platformalarda talabalar o‘z vaqtida va joyidan qat’iy nazar darslarni o‘rganishlari mumkin
bo‘ladi. Bu usullar ayniqsa pandemiya davrida muhim bo‘ldi va ta’limni o‘tkazish usulini tubdan
o‘zgartirib yubordi.
Ta’lim texnologiyalarining tarbiyaviy ahamiyati xaqida ham ko‘p fikr yuritishimiz mumkin.
Ta’lim texnologiyalari faqat ilmiy bilimlarni uzatishda emas, balki talabalarning axloqiy, ijtimoiy
va psixologik o‘sishlari va rivojlanishida ham muhim rol o‘ynaydi. Interaktiv metodlar yordamida
talabalar o‘zlarini faol ishtirokchi sifatida his qilishadi, shuningdek jamoada ishlash
ko‘nikmalarini rivojlantiradilar. Quyidagi jadvalda ta’lim texnologiyalarining tarbiyaviy
ahamiyatiga oid muhim jihatlar keltirib o‘tilgan:
Ta’lim texnologiyasi
Tarbiyaviy ahamiyati
Masofaviy o‘qitish
Mustaqil fikrlashni rivojlantiradi, o‘z-o‘zini boshqarish
ko‘nikmalarini shakllantiradi
Interaktiv darslar
Talabalar orasida muloqotni kuchaytiradi, jamoada ishlashni
o‘rgatadi
Virtual reallik (VR)
Emotsional va kognitiv rivojlanish uchun eng samarali usul
hisoblanadi, talabalar murakkab vaziyatlarni amalda o‘rganadilar

Современные проблемы интеллектуальных систем. Республиканская научно-практическая конференция. Джизак, 18-19 апреля 2025 г.
35
Ta’lim texnologiyasi
Tarbiyaviy ahamiyati
Kengaytirilgan reallik
(AR)
Talabalar o‘rganayotgan materialni chuqurroq tushunadilar, yangi
dunyoqarashni rivojlantiradilar
Simulyatsiyalar
Talabalar amaliy ko‘nikmalarni o‘zlashtiradilar, muvaffaqiyatga
erishish uchun muhim tajribalar to‘pladilar
Shu o‘rinda oliy ta’lim muassasalarida ta’lim texnologiyalarini yanada samarali qo‘llash va
ularning tarbiyaviy ahamiyatini oshirish uchun bir qator takliflar qarab chiqishimiz mumkin:
-
O‘qituvchilarni tayyorlash va texnologiyalarni o‘rgatish. O‘qituvchilarni yangi
texnologiyalar bilan tanishtirish va ularni ta’limda samarali qo‘llashni o‘rgatib borish zarur. Ta’lim
texnologiyalarini qo‘llashda o‘qituvchilarning professional malakalarini doimiy ravishda oshirib
borish muhim hisoblanadi.
-
Innovatsion metodlarni qo‘llash. Bu orqali ta’limda ilg‘or metodlar, masalan, “flipped
classroom” (qarama-qarshi dars) yondashuvi, masofaviy darslar va interaktiv test kabilar joriy
etilishi talabalar orasida yanada qiziqarli va samarali o‘qish muhitini yaratib boradi.
-
Elektron resurslar va platformalar yaratish orqali esa ta’lim jarayonini texnologiyalarga
asoslangan resurslar bilan boyitish mumkin bo‘ladi. Misol uchun, talabalar uchun interaktiv video
darsliklar, virtual laboratoriyalar va simulyatsiyalarni yaratish ta’limning samaradorligini oshiradi.
Oliy ta’lim muassasalarida ta’lim texnologiyalarining samarali qo‘llanilishi ta’lim sifatini
oshirish va talabalar uchun tarbiyaviy ahamiyatini oshirish uchun muhim vosita hisoblanadi.
Zamonaviy metodlarni o‘qitish jarayoniga joriy etish talabalar uchun nafaqat ilmiy, balki shaxsiy
rivojlanish imkoniyatlarini ham yaratadi. Shu boisdan, ta’lim texnologiyalaridan foydalanishning
amaliy jihatlarini yanada takomillashtirish va ularning samaradorligini oshirish, amaliy qo‘llash
ko‘nikmalarini shakllantirish zarur.
O‘zbekiston oliy ta’lim muassasalarida ta’lim sifatini oshirish va tarbiyaviy ahamiyatni
kuchaytirish jarayonlarida ta’lim texnologiyalarining roli ko‘rib turganimizdek tobora ortib
bormoqda. Innovatsion ta’lim texnologiyalari, masofaviy ta’lim, interaktiv darslar,
simulyatsiyalar, virtual reallik (VR), kengaytirilgan reallik (AR) kabi metodlar orqali
o‘quvchilarning bilim olish jarayoni yanada interaktiv va samarali bo‘lishi ta’minlanmoqda.
Ta’limning sifatini oshirishda bu kabi texnologiyalar talabalarning ijodiy fikrlashini
rivojlantirishga, bilimlarni mustahkamlashga, va o‘quv jarayonining samaradorligini oshirishga
imkon yaratilmoqda.
O‘zbekiston oliy ta’lim tizimida ta’lim texnologiyalarining keng qo‘llanilishi, ayniqsa
interaktiv metodlar va virtual reallik texnologiyalari o‘quvchilarga yanada amaliy bilimlar olish
imkoniyatini yaratmoqda. Biroq, ushbu texnologiyalardan samarali foydalanish uchun
o‘qituvchilarning malakalarini oshirish, texnologik infratuzilmani mustahkamlash va resurslarni
optimallashtirish zaruriyati tug‘ilmoqda. Quyida O‘zbekiston oliy ta’lim muassasalarida
ta’limning sifati va tarbiyaviy ahamiyatini oshirishga yo‘naltirilgan ta’lim texnologiyalaridan
foydalanishni takomillashtirish jarayonlari tahlillarini qarab chiqamiz:
1.
Ta’lim texnologiyalarining Integratsiyasi. O‘zbekiston oliy ta’lim muassasalarida ta’lim
texnologiyalarini qo‘llash jarayoni asta-sekinlik bilan amalga oshirilmoqda. Biroq, ba’zi
muassasalarda texnologiyalarni qo‘llashda hali ham infrastrukturaviy va metodologik muammolar
mavjud ekanligi ko‘zga tashlanadi. Ba’zi o‘qituvchilar yangi texnologiyalarni o‘zlashtirishda
qiyinchiliklarga duch kelmoqdalar, bu esa ta’lim jarayonining samaradorligini pasaytirishi
mumkin.
2.
Masofaviy ta’lim. Masofaviy ta’limning joriy etilishi o‘zbek oliy ta’lim tizimida katta
ijobiy o‘zgarishlar yaratdi desak mubolag‘a bo‘lmaydi. Zoom, Google Classroom, Moodle kabi

Современные проблемы интеллектуальных систем. Республиканская научно-практическая конференция. Джизак, 18-19 апреля 2025 г.
36
platformalar orqali darslarni masofadan o‘tkazish imkoniyati talabalar uchun qulaylik yaratdi,
ayniqsa chekka hududlardagi talabalar uchun. Biroq, ba’zi joylarda internet tarmog‘i hamda texnik
vositalarning cheklanganligi bu usulning samaradorligiga ta’sir ko‘rsatmoqda.
3.
Innovatsion pedagogik yondashuvlar. Interaktiv darslar va o‘quv jarayonining barcha
qatnashchilarini faol jalb etishga yo‘naltirilgan metodlar muhim rol o‘ynaydi deyish mumkin.
Masalan, “flipped classroom” (qarama-qarshi dars) yondashuvi talabalarni o‘z bilimlarini
mustahkamlash va jamoaviy ishlarni rivojlantirishga, amalda qo‘llashga undaydi. Biroq, bu
yondashuvni keng joriy qilish uchun o‘qituvchilarni o‘qitish va metodologik qo‘llanmalar bilan
ta’minlash zarur.
4.
Tarbiyaviy Ahamiyatni Oshirish. Ta’lim texnologiyalarining tarbiyaviy ahamiyati ham
albatta e’tibordan chetda qolmasligi kerak. O‘quvchilarning shaxsiy va axloqiy rivojlanishi uchun
interaktiv, kreativ metodlar, hamda virtual reallik va kengaytirilgan reallik texnologiyalarini
qo‘llash tarbiyaviy jarayonni yaxshilashga katta yordam beradi. Bu texnologiyalar talabalarni
nafaqat ilmiy jihatdan emas, balki shaxsiy jihatdan ham rivojlantirishga imkon yaratadi.
Xulosa qilib shuni aytishimiz mumkinki, O‘zbekiston oliy ta’lim tizimida ta’lim
texnologiyalaridan samarali foydalanish jarayoni ijobiy o‘zgarishlar keltirmoqda, ammo bu
jarayonni yanada takomillashtirish zaruriyati tug‘ilib bormoqda. Ta’lim texnologiyalarining joriy
etilishi o‘quvchilarni ilmiy va amaliy jihatdan rivojlantirishga katta imkoniyat yaratadi, lekin bu
jarayonning samarali bo‘lishi uchun quyidagi jihatlarga e’tibor qaratish lozim bo‘ladi deb
o‘ylaymiz:
Takliflar
Izohlar
1. O‘qituvchilarni ta’lim
texnologiyalariga
moslashtirish
O‘qituvchilarning innovatsion metodlar va texnologiyalarni
o‘zlashtirishini ta’minlash uchun malaka oshirish dasturlari zarur.
O‘qituvchilarni yangi texnologiyalar va pedagogik metodlar bilan
tanishtirish, ularni muntazam ravishda malaka oshirish kurslariga
jalb qilish kerak.
2. Texnologik
infratuzilmani
kuchaytirish
Ta’lim muassasalarida zarur texnologik vositalar va platformalarni
rivojlantirish, Internet tezligini va ta’lim platformalarini
takomillashtirish muhimdir. Shuningdek, ta’lim texnologiyalarini
joriy etish uchun barcha texnik vositalar va tizimlar yaxshilanishi
kerak.
3. Tarbiyaviy
yondashuvlarni
takomillashtirish
Ta’lim texnologiyalarini faqat ilmiy bilimlarni oshirishda emas,
balki shaxsiy va axloqiy rivojlanishda ham qo‘llashga e’tibor
qaratish zarur. O‘quvchilarning shaxsiy rivojlanishi, axloqiy
qadriyatlar va ijtimoiy mas’uliyatni shakllantirishda
texnologiyalardan foydalanish kerak.
Jadvalda keltirilgan takliflar, ta’lim texnologiyalarining samarali qo‘llanilishi va
o‘qituvchilar hamda talabalar uchun ijobiy ta’sirlar yaratish maqsadida amalga oshirilishi zarur
bo‘lgan asosiy yo‘nalishlarni yaxlit ko‘rsatadi. Har bir taklifning amalga oshirilishi ta’limning
sifatini oshirishga, shuningdek, tarbiyaviy ahamiyatni kuchaytirishga xizmat qiladi. Shuningdek,
O‘zbekiston oliy ta’lim tizimida ta’lim texnologiyalarining samarali qo‘llanilishi, ta’lim sifatini
oshirishga va tarbiyaviy ahamiyatni kuchaytirishga xizmat qiladi deya olamiz. Biroq, bu jarayonni
yanada takomillashtirish uchun o‘qituvchilarni doimiy ravishda tayyorlash, texnologik
infratuzilmani mustahkamlash va resurslarni samarali boshqarish zarur hisoblanadi.
Ushbu maqolada ta’lim texnologiyalarining oliy ta’limda ta’lim sifatini oshirish va
tarbiyaviy ahamiyatni kuchaytirishdagi o‘rni, ularning samarali qo‘llanilishiga oid aniq tavsiyalar

Современные проблемы интеллектуальных систем. Республиканская научно-практическая конференция. Джизак, 18-19 апреля 2025 г.
37
va misollar keltirildi. Jadval va chizmalar orqali ta’lim texnologiyalarining amaliy qo‘llanilishiga
oid muhim jihatlar aniq ko‘rsatib berildi desak mubolag‘a bo‘lmaydi.
Аdabiyotlar ro‘yxati
1.
Qodirov, X
.
(2019). Oliy ta’limda zamonaviy ta’lim texnologiyalari. Tashkent:
Ma’naviyat.
2.
Zohidov, A., & Rahimov, R
.
(2021). Interaktiv metodlar va ularning oliy ta’lim tizimida
qo‘llanilishi. Oliy ta’lim jurnali, 5(2), 34-40.
3.
Bekmurodov, M. (2020). Tarbiyaviy ta’sir va ta’lim texnologiyalarining rivojlanishi.
Toshkent: Ilm Ziyo.
4.
Smith, J., & Clark, L
.
(2018). Innovative teaching methods in higher education: A global
perspective. International Journal of Educational Research, 45(3), 231-246.
5.
Bermudez, S., & Lopez, M
.
(2019). Application of blended learning in higher education:
A case study. Journal of Educational Technology, 31(2), 56-62.
6.
Ibragimov, Sh. (2022). Ta’limning sifati va tarbiyaviy ahamiyatini oshirishda yangi
metodlar. Oliy ta’lim va innovatsiyalar, 6(3), 122-135.
7.
Sharipov, R., & Saidov, J. (2021). Masofaviy ta’lim texnologiyalari va ularning oliy
ta’limda qo‘llanilishi. O‘zbekiston ta’limi, 12(4), 77-84.
8.
Kozlova, O. V. (2020). Virtual reality in education: Opportunities and challenges
.
Educational Technology Review, 10(1), 98-104.
DAVLAT TASHKILOTLARINING BITIRUVCHIGA BO‘LGAN EHTIYOJI VA
TALABLARI
Daminova Barno Esanovna
Qarshi davlat universiteti dotsenti
Bozorova Irina Jumanazarovna
Iqtisodiyot fanlari falsafa doktori (PhD), dotsent v.b.
Pardayeva Muqaddas Muzaffar qizi
Qarshi davlat universiteti magistri
Annotatsiya:
Mazkur
maqolada
O‘zbekiston Respublikasi sharoitida davlat
tashkilotlarining zamonaviy bitiruvchilarga bo‘lgan ehtiyoji va ularga qo‘yiladigan talablar
atroflicha tahlil etilgan. Shuningdek, oliy ta’lim muassasalari bilan davlat sektoridagi hamkorlik,
amaliyot tizimi va mehnat bozoriga mos ta’lim strategiyalari muhokama qilinadi. Tahlillar orqali
ta’lim sifatini oshirish va kadrlar tayyorlash tizimini takomillashtirish bo‘yicha takliflar beriladi.
Kalit so‘zlar:
bitiruvchi, davlat xizmati, malaka, kompetensiya, bandlik, mehnat bozori,
kadrlar siyosati.
THE NEED AND REQUIREMENTS OF STATE ORGANIZATIONS FOR A
GRADUATE
Annotation:
This article provides a comprehensive analysis of the needs of state
organizations for modern graduates and the requirements for them in the conditions of the Republic
of Uzbekistan. It also discusses cooperation with higher education institutions in the public sector,